صنعت چاپ و بسته بندی چیست؟
درجهان صنعت چاپ و بسته بندی توسعه یافته جزو صنایع زیر بنایی بشمار می آیدکه نقش بسیار پررنگی نیز در رونق صادرات،تجارت و مراودات اقتصاد بین الملل دارد.
برای درک بهتر اهمیت چاپ و این صنعت همین کافی است که در حال حاظر کشورهایی در جهان هستند که تنها با تقویت این صنعت تبلیغاتی و بسته بندی توانسته اند حجم زیادی از درآمد ناشی از تجارت جهانی را به خود اختصاص دهند.
همچنین در مقابل این گروه از کشورها ،کشورهای دیگری در جهان وجود دارندکه با داشتن مزیت های اقتصادی در تولید بسیاری از محصولات، فقط به دلیل نداشتن یک صنعت چاپ و بسته بندی نسبتا قوی بسته بندی بخش زیادی از بازار مصرفی جهان را به رقبای خود واگذار کرده اند.بدون هیچ تعارفی ایران در رده نخست این کشورها قرار دارد.در حال حاظر شواهد موجود نشان میدهد که برخی از صادرکنندگان ایرانی کالای خود را با قیمتی پایین تر از نرخ های جهانی به کشورهای صاحب نام در صنعت چاپ و بسته بندی میفروشند و آن کشورها نیز با بسته بندی زیبای مجدد این محصولات آنها را تا چند برابر قیمت وارد بازار جهانی میکنند.
در کشور صنعت چاپ و بسته بندی دارای یک ضعف بزرگ است.به عبارت دیگر به دلیل وجود ضعف در بازار بسته بندی کشور،خیلی از کالاهای غیر نفتی پس از صادرات به کشورهای دیگر مورد بسته بندی و صادرات مجدد قرار گرفته و با چندین برابر قیمت به فروش میرسند.برای مثال به محصول صادراتی ایران مانند خرما اشاره میکنیم.این محصول به قیمتی تقریبی 500دلار برای هر تن به فرانسه و انگلیس صادر میشود و این دو کشور پس از چاپ و بسته بندی مجدد خرمای وارد شده از ایران ،نسبت به صادرات مجدد آن به قیمت 3000دلار با بسته بنذی جدید اقدام میکنند.به این ترتیب اگر همین اقدام در ایران صورت بگیرد کشاورزان و فعالان اقتصادی 6برابر سود بیشتری بهره مند خواهند شد.با بررسی همین مثال ساده میتوان به کاستی ها و ضعف های زیاد موجود درصنایع چاپ و بسته بندی ایران پی برد.به همین دلیل بهترین راهکار موثر برای رفع این ایراد،صادرات خرما در بسته های بسیار کوچک و غیرفله ای و یا ارتقا سطح صنایع بسته بندی است.
طبق بررسی های انجام شده جمعیت ایران تا سال 2023به صد میلیون نفر خواهد رسیددر حالی که در حال حاظر کمتر از 80میلیون نفر میباشد.بنابراین تا سال 2023میلادی تولید محصولات کشاورزی به 220 میلیون تن میرسدکه 100میلیون تن از آن قابلیت صادرات داردو میتواند به رشد اقتصاد غیر نفتی کشور کمک کند.به همین دلیل لازم است برای ارتقای سطح کیفی تولیدات کشاورزی،بهبود وضعیت صنایع چاپ و بسته بندی و ورود به بازارهای جدید تلاش زیادی صورت گیرد.راهکار رفع این مشکلات و دستیابی به اهداف مورد نظر چیزی نیست بجز تبدیل کشاورزی صنعتی به مکانیزه صنایع چاپ و بسته بندی کشورمان میتوانند بخصوص در راه صادرات کالاهای سنتی کشورمان نظیر زعفران،پسته و زیره ارز افزوده قابل توجهی بوجود آورند.متاسفانه بی توجهی به تاثیر و کارکرد مثبت چاپ و بسته بندی های شکیل در بازارهای خرده فروشی داخلی و یا بین المللی،فرآورده های سنتی کشورمارا بسوی رکورد سوق میدهد.
ضعف صنایع چاپ و بسته بندی مناسب در کشور ما در سالیان اخیر باعث تشدید صادرات فله ای محصولات و فرآورده های با کیفیت کشورمان را فراهم ساخته و از سوی دیگر بی توجهی بعضی از صاحبان صنایع گوناگون به این صنعت و جاذبه فروش بسته بندی های شکیل در بازارهای فروش،مانع رقابتی شدن کالاهای با مزیت داخلی را فراهم ساخته است.
زعفران از جمله کالاهایی با مزیت داخلی است که به صورت خرواری و فله ای به کشور اسپانیا حمل میشود.زعفران معطر و ممتاز خاک جادویی و زمردین ایران،با زعفران کاشت اسپانیا و یا کشور پرتغال توام شده و سپس در بسته بندی های زیبای چند مثقالی به سوپرمارکتهای اروپایی و یا فروشگاه های زنجیره ای آمریکا عرضه میشود.آن هم به عنوان ویژه اسپانیادر آمریکا و یا اروپا،مصرف کنندگان دیرینه زعفران،از فروشنده سراغ زعفران آتشین ایرانی میگیرند.عرضه کننده که کاملا
به نقش جادویی چاپ و بسته بندی شکیل آگاه است پاسخ میدهد:فقط زعفران آتشین ایرانی ،عطر جذاب و آهنربایی دارد،اگر معطر است و زعفران بویایی شما را تحریک میکند ،در خرید آن دقیقه ای تامل نکنید حتما این محصول جذاب و تحریک کننده ایرانی است.
با اینکه در دهه گذشته سرمایه گذاری در صنعت بسته بندی بسیار چشمگیر است،اما بهره گیری از ذوق طراحان چاپ و بسته بندی ،در آخرین نقش های خلاق هنوز جا نیوفتاده و کیفیت طرحهای بسته بندی ،همه گیر نشده است.
در این فرصت مناسب و بجاست اندکی هم درباره چاپ و بسته بندی کالاها از جمله لفاف اشیا هنری-صنعتی دستی مطرح شود.مقوله بسته بندی کالاها خود به عنوان یک صنعت در سطح جهان مورد توجه خاص تولیدکنندگان هر نوع کالا قرار گرفته است چرا که بسته بندی مناسب و جذاب نقش بسار مهمی در جلب مشتریان دارد.در کشور ما و متاسفانه از قدیم و هنوز صنعت چاپ و بسته بندی مورد استقبال و استفاده جامع و مانع تولیدکنندگان واقع نشده است.آنجا هم که عمل به بسته بندی میشده یا میشود،هیچ رعایت اصولی در ارائه آن صورت نمیگیرد.طی چند سال اخیر عمدتا برخی از تولیدات مثل تنقلات خوراکی و بعضی از تولیدات لبنی در بسته بندی های ظاهر پسند ارائه میشود.
بیشتر کالاها از هر نوع از جمله محصولات زراعی در پوشش های چاپ و بسته بندی غیر علمی-صنعتی و به شکل کاملا نامناسب به بازارهای مصرف عرضه میشوند.این اتفاق در حالیست که بسته بندی های مناسب با طرح،رنگ و نقوش جذاب میتوانند مصرف کنندگان و یا رغیبان را ترغیب به کنجکاوی و نهایتا تمایل به خرید کنند.لفاف اشیای صنایع دستی در صورتی که به شکل علمی،روانشناسی و جامع شناسی بکار آید،قطعا شوق زیاد در مردم برای ابتیاع آن بوجود می آورد.بنابراین همناطور که در بالا اشاره شد ،در ایران آنقدر که تلاش بر فروش کالا میشود و بعضا هم چندان فایده ای ندارد چنانچه اندکی از ان هدف چاپ و بسته بندی و صرف بسته بندی زیبا میشد ،ضمن رضایت و آسودگی خاطر و تامین شوق روانی مردم خریداری میشد،قطعا هدف اولیه سهلتر و فزونتر حاصل میشدو یا خواهد شد.فاطمیان همچنین در مقام عضو شورای فرهنگ و صنعت پیرامون چاپ و بسته بندی و نیاز توجه به آن،به نکته مهمتری اشاره دارد.به گفته وی یکی از ویژگی های محصولات صنایع دستی این است که آنها در اندازه های مختلف ارائه میشوند.بنابراین تعدادی از صنایع دستی در گذر زمان به عتیقه هایی تبدیل میشوند که در طول تاریخ مورد تعامل اقتصادی ارزش های فرهنگی جهانی قرار گرفته و یا در شناسایی و مبادلات مرتبط با فرهنگ و اقلیم های مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.
اینگونه محصولات طبعا به دلیل منحصربه فرد بودن و قیمت بالا ضرورت چاپ و بسته بندی مناسب برای حفظ،معرفی و عرضه این تولیدات ذی قیمت میتواند در درجه اول اهمیت قرارگیرد.یک صنعت دستی که به عنوان سفیر کشور و تولید کننده آن مطرح است و میتواند فرهنگ مصرف و تولیدمان را به سایر کشورها انتقال دهد ،در یک لفاف بسیار معمولی، روزنامه،کاغذ برش و مقواهای معمولی و یا چوبی پیچیده میشوند.حتی گاهی اوقات در کارتن های مصرف شده ،نمایی کاملا تصنعی و غیر حرفه ای به محصول میدهند.در نهایت با این قبیل برخوردها علاوه براینکه محصول از اسیب عوامل فیزیکی و محیطی به دلیل چاپ و بسته بندی بد مصون نخواهد ماند،حیثیت ملی یک کشور زیر سوال خواهد رفت...به گفته وی عدم بکارگیری قابلیت های چاپ و بسته بندی باعث شده محصولات تولید شده نتوانندمخاطبان بازارهای مختلف داخلی وخارجی را به خود جذب کنندمضاف به آنکه برای ورود به بازارهای جهانی با مشکلات عدیده ای روبرو خواهند شد.وی معتفد است چاپ و بسته بندی می بایست همواره به عنوان یک نیاز در تکمیل فرآیند تولید تا مصرف یک محصول در نظر گرفته شود.تا زمانی که تولیدکنندگان به جایگاه اهمیت و تبعات تاثیر گذاری چاپ و بسته بندی مناسب و خوب در معرفی و عرضه محصولاتشان پی نبرند،نمیتوان چندان به آینده توسعه بازار و حتی حفظ بازار یک صنعت خوش بین بود.وی اظهار امیدواری میکند که این کمبود و خلاء از فرهنگ تولیدی کشور حذف شود.
آیا تا بحال به این موضوع توجه کرده اید که سنگینی سطل زباله هایی که نیمه شب به بیرون از خانه میگذاریم ،بیشتر ناشی از چاپ و بسته بندی و پوشش مواد غذایی است که مصرف میکنیم و حتی سطل زباله های تعبیه شده از سوی شهرداری در معابر عمومی نیز موید این واقعیت است که قسمت عمده ضایعات تولیدی شهروندان را پلاستیک های مصنوعی شهروندان تشکیل میدهند.
